مقبره ای به سبک عصر صفوی در سلطانیه/ همسایگی مولانا حسن کاشی با گنبد سلطانیه

به گزارش موج رسا; بقعه ملا حسن کاشی آرامگاهي در جنوب شرق محوطه تاريخي گنبد سلطانيه قرار دارد، در زمان شاه طهماسب صفوي براي مولانا حسن كاشي معروف به شيرازي از علماي حكمت الهي ساخته شده است.

مقبره مولانا حسن كاشي مطابق با الگوي مقبره سازي عصر صفوي ساخته شده يعني ساخت بنا با پلان هشت ضلعي كه در نماي داخلي تبديل به فضاي چليپايي می شود.

از جمله ويژگي­هاي بارز اين بنا، كاربرد خط معقلي با بنايي است كه به شيوه آجر و كاشي به رنگ فيروزه اي بر گلوي گنبد و نماي خارجي بدنه اجراء شده است.

قرينه سازي در ساختار  و تزئينات مقرنسي از نوع معلق به رنگ سفيد و  قهوه اي در سطوح داخلي گنبد است.

اين بقعه از نماي بيروني داراي پلان هشت ضلعي و دورنماي داخلي با تركيب و تلفيق ايوان هاي جانبي به مربع تبديل شده است.

 اضلاع هشت گانه به قرينه مقابل به هم هر يك 8.5 متر و 7.70 متر طول دارند.

ايوان هاي چهار گانه در طبقه هم كف با دهليز زيبايي به يكديگر مرتبط است. ايوان هاي كوچك كه به دو طبقه تقسيم شده اند با يك پله ارتباطي با ايوان هاي بزرگ در طبقه هم كف مرتبط مي شود.

حاصل اين ارتباط، گنبد زيبايي است كه بر هسته چهار گوش مركزي نشسته است. اين گنبد با ساقه نسبتاً بلند از نوع گنبدهاي دو پوششي است كه يك پوشش تزئيني نيز بر آن افزوده شده و من حيث المجموع با گنبد الله الله مقبره شيخ صفي الدين اردبيلي قابل مقايسه است.

ساقه گنبد از نظر تزيينات به چهار بخش تقسيم شده، بخش نخست، نقش نخل معقل به طور معكوس تكرار شده، قسمت دوم اسماء جلاله و جملاتي نظير "اللهم صل علي محمد و آل محمد"، به خط كوفي معقل اجراء شده  است و قسمت سوم، تزئينات زيگزاگ و بالاخره تزئينات خطوط موازي از تلفيق آجر بر كاشي فيروزه اي پوشيده شده است.

تزئينات داخلي بنا كه از عبارت مقرنس كاري گچي است در دوره فتحعلي شاه قاجار به هزينه عبدالله ميرزا دارا، حاكم زنجان ساخته شده است. در زير مقرنس كاري كتيبه اي به خط نستعليق وجود دارد.  

اين بقعه توسط ديواري كه از لاشه سنگ اجراء شده محصور بود ولي امروزه با پيگردهايي كه انجام پذيرفته حدود ديوار دقيقاً شناسايي و مورد مرمت و احيا قرار گرفته است.

در ورودي اين مجموعه محدثاتي وجود دارد كه شامل اطاق هاي نگهباني و سرايداري در طرفين آن است و ديوار اطاق ها از نماي بيروني به طاق نماهايي تبديل گرديده و در وسط آن عبارت الله، محمد، علي به خط كوفي معقل نوشته شده كه كلمات از تركيب آجر و كاشي فيروزه اي رنگ پديد آمده، و در حاشيه طاق نماها عبارت لا اله الا الله تكرار شده است.//ن